منظور از غربالگری شنوایی چیست؟
به حداکثر رساندن قابلیت های گفتار و زبان و یادگیری در کودکان از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و نقش شنوایی در فراگیری و تکامل زبان و گفتار و دیگر مهارت ها همچون فعالیت های حسی حرکتی و حتی کنترل وضعیتی و تعادل در کودکان کم سن و سال بسیار حیاتی است.
براین اساس بررسیهای جامع شنوایی شناسی خصوصا درکودکانی که مشکوک به افت شنوایی هستند و یا احتمال درگیری در دستگاه شنوایی آنها با تاخیر وجود دارد، ضروری میباشد.
فرایند شناسایی نوزادی که افت شنوایی دارد در بین مجموعه ای از نوزادان بنام غربالگری شنوایی گفته می شود که توسط دستگاههای متعددی در محل تولد نوزاد صورت می گیرد.
باید توجه داشت که به محض تردید در مورد کم شنوایی نوزاد، فرایند تشخیص شامل بررسی های شنوایی و مداخلات پزشکی و توانبخشی درزمان مناسب و باکیفیت مناسب باید ارائه شود. درصورت تایید افت شنوایی، والدین نوزاد باید از راهکارهای مداخله های آگاه شده و اطلاعاتی در این خصوص دریافت کنند.
مطالعات مختلفی که در این زمینه انجام گرفته اند، افت شنوایی را از جمله شایعترین نقایص مادرزادی میدانند، بشکلی که طبق آمار ارائه شده توسط مؤسسه ملی سلامت (NHI) در ایالات متحده هر روزه 33 نوزاد کم یا ناشنوا بدنیا می آید و حدود 1 در 1000 نوزاد با افت شنوایی عمیق یا ناشنوا، و 3-2 در 1000 نوزاد با افتهای شنوایی خفیف تری متولد
می شوند.
بر اساس آمارهای موجود شیوع اختلال شنوایی دایم کودکان در ایران در حدود 2.8 در 1000 تولد زنده است. در کودکان پرخطر این میزان به 10 تا 15 در 1000 تولد زنده افزایش می یابد.
اگر افت شنوایی بعد از ماه های اولیه تولد شناسایی نشود، زمان مناسب برای تحریک مسیرهای مرکزی شنیداری در مغز از دست خواهد رفت و بطور موثری کودک با تاخیر تکامل گفتار و زبان مواجه خواهد شد.
باتوجه به مطالب گفته شده کشورهایی همچون ایالات متحده از سال 1993 میلادی انجام غربال شنوایی نوزادان قبل از ترخیص از بیمارستان و برای کلیه نوزادان تا قبل از سه ماهگی را مورد تایید و تاکید قرار دادند.
بدنبال آنها کشورهای دیگر با الهام گرفتن از بیانیه های آنها به بومیسازی طرح پرداخته و با نامهای دیگری آن رااجرا کردند.در ایران نیز غربالگری سراسری شنوایی نوزادان از سال 1384 توسط سازمان بهزیستی کشور شروع شد و پس از گذشت 8 سال، در 1391 پوشش این غربالگری در کشور به 60% رسید. در حال حاضر این فرایند دومین دهه خود را در کشور ما می گذراند و در بسیاری از مراکز بهزیستی و بیمارستانهای دولتی و خصوصی در حال انجام است. تحقیقات اخیر تأیید می کند کودکان متولد شده با افت شنوایی که غربال شده و مداخله زودهنگام را تا قبل از شش ماهگی دریافت داشته اند نسبت به کودکانی که این خدمات را بعد از شش ماهگی دریافت کرده اند بطور واضحی از درک خواندن و نوشتن بهتری برخوردار بودند. متاسفانه برنامه مداخله زودهنگام در ایران هنوز با چالش های بسیاری روبرو است.
غربالگری شنوایی نوزادان در بیمارستان شهید اکبرابادی:
از ابتدای سال 1397، برنامه غربالگری شنوایی نوزادان به گروه شنوایی شناسی دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران در بیمارستان شهید اکبرابادی سپرده شد. این بیمارستان که یکی از مراکز مهم زایمان در سطح شهر تهران می باشدکه ماهانه بطور متوسط بین 350 تا 400 نوزاد در بخش زایمان و سزارین آن مورد غربالگری اولیه شنوایی قرار می گیرند.
نتایج بررسی اولیه در بروشورهای آموزشی تهیه شده ثبت و به والدین داده می شود که در آن اطلاعات کافی در مورد وضعیت رشد شنوایی نوزادان و چگونگی پیگیری موارد مشکوک به افت شنوایی ذکر شده است. (برای کسب اطلاعات بیشتر به بخش بروشورها مراجعه کنید)
نوزادان بستری در بخش زایمان معمولا دارای عوامل خطرزای کمتری هستند ( عوامل خطرزای کم شنوایی)و عمدتا ازدواج فامیلی والدین و سابقهی کمشنوایی در خانواده را میتوان از عوامل اصلی دانست که نیاز به ارزیابی مجدد در سه ماهگی را سبب میشود. عامل دیگر وجود مایع احتمالی مربوط به بقایای دوران جنینی در گوش خارجی نوزادان است که باتوجه به فاصله زمانی کوتاه بین زایمان و انجام غربالگری، جزو عوامل ارجاع نسبتا رایجی است که نیاز به غربالگری مجدد را سبب شده است.
با اختصاص فضا در درمانگاه سرپایی، غربالگری مجدد بسیاری از موارد ارجاع کاذب و یا مواردی که ممکن است از غربالگری جامانده باشندپوشش داده میشوند. نوزادان بستری در بخش مراقبتهای ویژه این بیمارستان دارای عوامل خطر زای بیشتری برای افت شنوایی هستند که نیاز به غربال مجدد را افزایش می دهد.
با توجه به اینکه پوشش غربالگری در بیمارستان شهید اکبرآبادی به حد مطلوب رسیده است، پروتکل بیمارستانی تشخیص وتوانبخشی موارد ارجاع شده توسط گروه شنوایی شناسی تدوین شده است. امید است با اجرای این پروتکل توسط همکاران در دانشکده علوم توانبخشی و بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی ایران مداخله زودهنگام کودکان دارای کم شنوایی تحقق یابد.